Rozendaalweg

Rozendaalweg
ECHELPOELHOEVE, Rozendaalweg: landelijk / mooi / historisch, foto: H. Vermeir

dinsdag 15 september 2020

Poëzie PAPRIKA HARRY VERMEIR



Paprika   21 321

In het oosten een grazend paard
Maar meer westelijk  was een gaard
Daar groeiden vele groene bomen
En verder liepen er  mensen
Slechts twee of toch meer
Zij boomden
Zij proefden  van lekkere vruchten
Zij Eva was erbij  en leidde en verleidde
Met een kronkelend dier
Het hele gebeuren
Dat Adam verzoende met een dwingende
Toekomst
Steeds anders , steeds meer , NIEUW
maar de made , het virus in de vrucht
verpestte alles in het verdwijnend paradijs

Paradijs  van hemels tot aards gebeuren
Op een wereld in transitie met
Meer auto’s en meer fietsen
Voor een gezonde leefomgeving
Paradijs    ja    neen
Ozon , O Zon
Nog 4 miljard jaren
En dan waren we er.
En het paradijs bleef bedroefd achter
Met een tuin die de schraalheid van ismen
Liet verschijnen

Vrucht uit paradijs van groen tot geel en rood.


 Harry Vermeir, Sint-Katelijne-Waver, 15.09.2020

donderdag 10 september 2020

Kapelletje op de Liersteenweg te St.-Katelijne-Waver gerenoveerd


Her-Inwijding van gerenoveerd Kapelletje
“O Maria Troosteres der Bedrukten”
Liersesteenweg  143b, St.-Katelijne-Waver

Op zondag  4 oktober 2020











 Van 14 uur  tot 14u 30 voor genodigden


Van 14 u 30 tot 17 uur  voor gelovigen, buurt-
bewoners en geïnteresseerden


De kapel  “O Maria Troosteres der Bedrukten”
Liersesteenweg 143b, St.-Katelijne-Waver

Een stukje geschiedenis

In de jaren 1880-1890 was er een katholieke vernieuwing aan de gang en werden er een aantal kerkelijke gebouwen opgericht zoals de parochiekapel(Groenstraat, verdwenen) en later de kerk van de huidige St.- Augustinusparochie.

De familie De Cock die het kasteel van ‘Plaisance’ Rozenhout bewoonde kocht in 1870 de grond voor de kapel  op de Liersesteenweg en bouwde er in 1880-81 het huidige gebouwtje.

De kapel werd gebouwd voor de genezing van mevr. De Cock. Zij plaatste er een piëta die reeds lang familiebezit was.

Het gebouwtje was opgetrokken in papensteen, maar deze werd in 1933-34 bedekt door een bepleistering van cement in opdracht van Burggraaf  Ysenbrand de Lendonck. (begraven op de begraafplaats van de Elzenstraat).

In 1919 werd de kapel verkocht aan Georges Van der Auwera.
Vanaf 1937 zorgde L. Van Dessel , die naast de kapel woonde, voor het gebouwtje. In 1938 bracht hij een deur met traliewerk aan .

Toen in 1970 het provinciebestuur de Liersestwg zou verbreden, kon de eigenaar L. Van Dessel de   kapel redden door het bouwwerk op 3 juni 1971 in het geheel – op rails – enkele 18 meters achteruit te rijden op rails.

De kapel werd bezocht bij vele devoties zoals de processies, er werd zelfs een mis gedaan door pastoor Leysen na de verplaatsing, tijdens de meimaand werden er roezenhoedjes gelezen, de voetgangersprocessie vanuit de Katelijnekerk te Mechelen  op doortocht naar Onze-Lieve-Vrouw van Goede Wil in Duffel hield er halt.
De omwonenden lieten/laten nog wel eens een kaars branden bij het overlijden van iemand uit de buurt.
Sinds de eigenaar naar Mechelen verhuisde, zorgen omwonenden voor het onderhoud van de kapel en voor de kaarsen.

Louisa Segers kocht in 1988 de kapel en schonk ze aan de kerkraad van de St.-Augustinuskerk.
In 2020 bleek in de Erfgoedraad dat de kapel aan een flinke onderhoudsbeurt toe was. De kerkraad gaf opdracht tot aanpak van de werken. Een ondernemer werd aangesproken, verf werd geschonken en een aantal vrijwilligers gingen aan het werk. Het gebouw kreeg langs buiten en binnenin een opfrisbeurt. De zijraampjes werden waterdicht  en de dubbele toegangsdeur kreeg een opfrisbeurt. De inboedel  werd zacht gerestaureerd.

Wij danken alle die zich hier op een voorbeeldige wijze hebben ingezet voor dit waardevol patrimonium. Ook danken we Erf&Heem en het documentatiecentrum “Marcel Dillen” voor de info.
H.F.E.V.


Het kapelletje met binnenzicht : de piëta, O.-L.-Vrouw en de engel met kaarsenstaander.
Toestand september 2020
V.U. : Pastoor Karl Abts





zondag 6 september 2020

Astrid LEOPOLD III Kardinaal Van Roey 1934


Leopold  III en Astrid op bezoek te Mechelen  1934


Kardinaal Van Roey groet de gasten bij het afscheid aan de St.-Romoutskathedraal


Hierbij de belangrijke personen in vooraanzicht

Uit


"Ons Volk", jaargang XX, nr. 50, 16 decemer 1934 (voorkaft)

donderdag 27 augustus 2020

Spreekwoord: Boontje komt m zijn loontje

in opbouw

Boontje komt om zijn loontje

Gezegd van iemand die zijn of haar verdiende loon krijgt voor wat er misdreven werd.

Ontleend aan een oud volkssprookje, waarin de boon het kooltje vuur  dat in het water viel zo luid uitlachte, dat ze barstte.

Ik zal het sprookje van erwtje, boontje, strootje en kooltjesvuur zeggen;
Hoe dat strootje, in plaats van een brug, over een sloot ging leggen;
Daar erwtje over heen rolde, om niet te komen in nood.
Maar met dat kooltjevuur op het midden kwam,
't strootje door en kooltjevuur viel in de sloot,
Waar het zijn ongeluk, als je wel denken kunt, betreurde.
En hoe boontje toen, om kooltjevuurs ongeluk, zo lachte dat zijn buisje scheurde.
Hoe dat boonte toen, om lapje voor zijn buis te krijgen, naar de schoenmaker trad;
Sinds die tijd hebben al de boontjes zwarte lapje aan hun buis gehad.

vrijdag 21 augustus 2020

"Abraham en zijn mosterd" uitdrukking die tot de verbeelding spreekt ,

In Opbouw

Rond de stamvader van de joden zijn er een aantal beeldrijk uitdrukkingen:

1. Hij zit in Abrahams schoot: hij leidt een aangenaam leven. naar Lucas XVI: 22 en 23.
2. Hij heeft Abraham gezien: hij is boven de 50 jaar. naar Johannes VIII: 57.
    Variante: Beste Abraham, deze kaas is niet vet, niet belegen en 50-plus, net als jij. (Nederland)
3. Abrammetje spelen: maar de halve waarheid zeggen. naar Genesis XII: 10-19.
4. Hij / zij weet waar Abram de mosterd haalt: en is op de hoogte van de zaak. naar Genesis XXII.

Dit laatste spreekwoord werd in de XXste eeuw veel gebruikt.
Drie elementen:
 + Mosterd zou staan voor 'mutsaard' en verwijzen naar het gruwelijk leerverhaal waarin Araham zijn eigen zoon Isaak als brandoffer moet slachten. Hij zou naar een 'mutsaard' gezocht hebben. Maar in Genesis XXII,1-14 is geen sprake ven een dergelijk voorwerp: 'Abraham liet zijn zoon het hout voor het brandoffer dragen; zelf droeg hij het vuur en het offermes.
Zo gingen zij samen op weg. Toen zei Isaak tegen zijn vader Abraham (...): "Wij hebben veel vuur en hout, maar waar is het offerdier?" ....

+ Er is ook een Duitse variante : "Er weiss wo Barthel den Most holt", 'Mosterd' zou komen van 'Mosr' dat een verbastering zou zijn van het Jiddische 'moos' dat soms 'geld' betekent. het Nederlands zou 'Barthel' vervangen hebben door 'Abraham'. Hierbij gaat men ervan uit dat de Duitse spreekwijze oorspronkelijker is dan de Nederlandse, maar dat is niet bewezen.

+F.A Stoett ziet in 'Abraham' een willekeurige in het Nederlands veel gebruikte naam, en hij vat 'mosterd' letterlijk op. Mosterd is een alledaags goed dat ook in andere gezegden vorkomt; zo betekende in de 17-de eeuw  'om mosterd gaan' 'gewoon' een boodschap doen.
Als men van iem. beweert  dat hij weet waar Abraham de mosterd haalt, betekent zulks: hij weet wel waar iem. iets kan kopen, hij is op de hoogte van een zaak, hij weet er alles van.
Het Frans heeft: 'Il n'est pas tombé de la dernière pluie';
het Engels: 'He has been around, there is no flie on him', We gaan er niet op in.

Mosterd gezegden

1. Dat is mosterd na de maaltijd: dat helpt niet meer; die hulp komt te laat.

2. Iem. door de mosterd halen: haar/hem scherpe verwijten maken. Als e scherpe mosterd eet , springen de tranen in de ogen.

3. Dat ruikt naar mosterd: dat is ketterij.
    De mutsaard was de brandstapel, waarop de ketters werden verbrand. Bij verbastering  ook: dat ruikt nar mosterd. Het kreeg ook de volgende betekenis: dat is heel duur.

Bronnen:

BART MESOTTEN, Rondneuzen in woorden, 2-de reeks etymologische verkenningen, Pelckmans, Kapellen, 2000, blz. 103.
F.A. STOETT, Nederlandse Spreekwoorden, spreekwijzen uitdrukkingen en gezegden, vierde dr., 1923
K. TER LAAN, Nederlandse spreekwoorden/spreuken en zegswijzen, Vierentwintigste druk, Elsevier, 1988.
C.F. ZEEMAN Spreekwoorden aan de Bijbel ontleend, 1876; tweede druk  1888

dinsdag 4 augustus 2020

De kersentijd / Le temps des cerises





Rond, glad, blinkend, roos, rood en zwart, hangen ze smaak te zijn tussen het groen van de kerselaar. Zij zijn als het ware het symbool van de mooie dagen en van de gelukzaligheid van onze jeugd. We worden al bijna melancholisch bij de gedachte dat ze weldra van de markt zullen zijn, maar toch zullen ze volgend jaar wederkeren des te smakelijker en dikker van vorm en nog dieper van kleur.

Het plukken ervan laat ons al genieten van al hetgeen we er zullen kunnen van koken, distilleren, .......
Er worden lekkere taarten mede gebakken en ze worden wel eens samengebracht met alcohol. Zij worden vruchtenmoes, confituur, siroop en limonade. In de Alsace maken ze er lekkere kirsch van.

De kinderen vormen bij het zien van zoveel lekkers zelfs een kersenmond.

Wij eten al lange tijd kersen.
De kerselaar kwam in de eerste eeuw voor Chr. in Egypte reeds in bloei.
Het was de Romeinse generaal Lucullus die in Armenië oorlog voerde , die een plant meenam van Cérase of Cérasonte .... Vandaar de naam.

Lucullus liet de planten die hij meerbacht planten in de tuinen van het Pincio. Hij was fier over die aanplanting.

Volgens Plinius zou de plant reeds 25 jaar later in Bretagne zijn toegekomen.

Er ontstond einde 19de eeuw een uitzonderlijk lied rond de kersentijd

Le temps des cerises
Tekst: Jean-Baptiste Clément - Muziek: Antoine Renard

Het prachtig Frans lied werd op een magistrale manier gezongen door Yves Montand
Vertaling Harry F.E. Vermeir...

De Kersentijd

Wanneer we zingen over de kersentijd

dragen we met ons mee:
De vrolijke nachtegaal en de spottende merel
                        we vieren allen dit feest !
De schoonheden worden een beetje gek
En het hart van de verliefden klopt zonnig!

Wanneer we zingen over de kersentijd,

zal de spottende merel beter fluiten.

Maar de kersentijd duurt niet lang

daar men per twee dromend kersen plukt 
            met kersen aan de oren...



Liefdes kersen zoals de rozen

Al vallend onder de blaren tot rode bloedvlekken...
Maar de kersentijd duurt niet lang,
Hangers van koraal die men oogst al dromend!...

Wanneer we terug in  de kersentijd zullen zijn,

Indien je liefdesverdriet vreest,
          vermijd de schoonheden!

Ik vrees de indringende pijn  niet,

Ik zal niet leven  zonder één dag lijden...
Wanneer we in de kersentijd zijn.
Zullen jullie ook liefdesverdriet kennen!

Ik zal altijd houden van de kersentijd:

het is die tijd die in mijn hart verwijlt
               Een open wonde!
Dame Fortuna aan mij aangeboden,
kan nooit mijn smart beëindigen...
Ik zal altijd houden van de kersentijd:
en de herinnering die ik in mijn hart bewaar!

De tekst werd geschreven door een arbeider in de bronsindustrie.
Hij werd geboren op 31 mei 1836 in Boulogne-sur- Seine.
Na de beëindiging van de 'Commune' te Parijs, waaraan hij deelnam, werd hij ter dood veroordeeld. Hij vertrok in ballingschap  en verbleef in Londen en in Brussel. Het was in de laatste stad dat hij de tekst schreef.
Hij verkreeg gratie in 1880  en vertrok naar Parijs.
Hij overleed in 1903 te Parijs en de stad liet op de 'place de la Butte-Montmartre' een kerselaar planten.


vrijdag 31 juli 2020

Gelukbrengende verjaardagswens





Kaart verstuurd door Charlotte en Pieter aan opa Harry voor zijn verjaardag op 06.07.2020

Halmark kaart  * tekst: Dicht Erbij

dinsdag 7 juli 2020

Heemkunde Gouw Antwerpen Tijdschrift jaargang 57, 2020 nr. 2 verscheen


DE INHOUD

- Ludo Helsen, Wuhan is reeds lang voorbij, p.1.
- Harry F.E. Vermeir, Cultuurdrager: van PESTEPIDEMIE (429 v. Chr.) tot CORONAPANDEMIE (2020), p.3-13.
- Luc Andries, Het Interbellum, Locale geschiedenis drager van de Algemene Geschiedenis, p..14-23.
- Jozef De Cock, Harry Vermeir en Katelijne Weyns, Speelbergse Eieren, p.24/25.
- Marcel Kocken, De zaak Anna Broothuys 1642, p.26/27.
- Hugo Lambrechts-Augustijnen, Valsspelen met dobbelspelen , p.28-32.
- François van der Jeught ,Twee oude kindergedichtjes, p.33-35.
- Philippe De Backer,  Ursulineninstituut Sint-Katelijne-Waver: toeristische ontwikkeling van de site, p.36/37., p.27.
- De redactie, Heemkundige Kring 'Hobonia' Hoogboom-Kapellen opgeheven, p.37.
-  Provinciale perstekst, Sint-Baptistkerk Poederlee - Lille op nieuwe wegen, p.38/39.
- Karel Eyckmans, De tijdschriften van de verenigingen geëxcerpeerd, p.40-44.

Info:

redactie: Harry Vermeir   harry.vermeir@telenet.be
                                     015 31 18 61

dinsdag 30 juni 2020

Betekenis spreekwoord: "Het hoofd boven water houden"

 Onlangs las ik in het boek "Het Kaïnsteken" van Bronislaw GEREK, 1992, blz. 26

Daarin las ik hoe in de 17de eeuw(de Gouden Eeuw) te Amsterdam gevangen armen en  bedelaars door de burgerlijke overheid op een onmenselijk wijze verplicht werden om te werken.

"... In tegenstelling tot de indruk die wellicht is gewekt, deden dergelijke instellingen(hospitalen en gasthuizen) eerder denken aan werkkampen dan aan echte gevangenissen; dikwijls waren ze  opgezet met de bedoeling  de paupers een heropvoeding te geven in arbeidsethos, ook al kwam dat in de praktijk neer op gedwongen opsluiting. In bepaalde gevallen, zoals dat van het Amsterdamse werkhuis , waren de methodes  om de 'luiheid uit te bannen' en de armen aan een werkzaam bestaan te laten wennen behoorlijk wreed: 'Als een arme weigerde te werken , werd hij opgesloten in een souterrain, dat men  geleidelijk liet vollopen met water. De gevangene had de beschikking over een pomp, en als hij het hoofd boven water wilde houden en zijn vege lijf redden, dan restte hem niets anders dan zonder onderbrekingen het water uit de ruimte weg te pompen'.

Van wreedheid gesproken. Geëvenaard door Hitler.

Dit in de "Gouden Eeuw" van Nederland, de periode waarin de VOC op grote schaal bezig was met slavenhandel. De VOC verplaatste ca. 83.000 slaven
 Dit zorgde wel voor de rijkdom van de toen zich vormende burgerij die zich prachtige buitenverblijven kon permitteren en dure schilderijen en neerkeek op de armen, armoede door de rijken gecreëerd en ondersteund door de protestanten voor wie het eigenbelang belangrijker was dan het algemeen welzijn.
























Kaïnsteken:
Het begrip verwijst naar Kaïn, de oudste zoon van Adam, zelfs de eerste vagebond  uit de wereldgeschiedenis. Kaïn was een boerenzoon, die uit het paradijs verdreven werd wegens de moord op zijn broer Abel.
In de middeleeuwse literaire traditie is er sprake van 'weerwolven' die het Kaïnsteken droegen, vagebonden die in de bossen leefden en die de belichaming van huichelarij en bedrog zouden zijn . In de middeleeuwen en erna werden bedelaars die met behulp van bedrog aalmoezen verzamelden beschouwd als nakomelingen van Adams oudste zoon en ook gestigmatiseerd werden met 'Het Kainsteken'. Hier zijn we heel dicht bij de stigmatisering van de Joden met de gele ster.

Omslagillustratie: Pieter Breughel de Oude, De bedelaars (fragment)
Foto achterplat: Sepp Spiegl

donderdag 18 juni 2020

Napoleon Bonaparte 105 jaar geleden verslagen te Waterloo Kritisch kinderrijmpje van 65 jaar geleden


Deze morgen hoorde ik op radio één over de veldslag van 1815  te Waterloo waarbij het leger van de Fransen in de pan werd gehakt door de Geallieerden o.l.v. de Engelsen

Mijn vrouw  José Tonnoeyr (81 jaar) en ik zaten aan het ontbijt en zij reciteerde zo voor de vuist een kinderversje van 70 jaar geleden of meer:

WATERLOO

die schone vlakte
waar Napoleon zijn broek afzakte,
en hij riep met luide stem:
doe de deur toe, 
want ik sta in mijn hem(d)



De veldslag van Waterloo door volkse prentkunst, Imagerie Pellerin te Epinal, in: Collection d'Histoire "1789-1848", door A.-J Tudesco en J. Rudel, Bordas, France, 1964, blz. 324.

Het chauvinisme van de Fransen lijkt uit de prent. Het is alsof Napoleon hier als overwinnaar uit de veldslag komt. Hij wordt toegejuicht door zijn soldaten, zelfs door degene die gewond op de grond ligt. (links vooraan)

De honderd dagen van Napoléon 

Hij vluchtte uit zijn eerste ballingsoord Elba en landde op 1 maart in de golf Juan  nabij Fréjus. Na een triomfantelijke tocht door Frankrijk dringt hij op 20 maart de Tuilerieën binnen. Lodewijk  XVIII had al zijn toevlucht gezocht in Gent. Zonder een schot te lossen was hij terug keizer.

Hij probeert de weg van het liberalisme te bewandelen. Fouché, minister van de politie onderhandelde in het geheim met de Geallieerden.

Napoléon  trok op 15  juni België binnen met zijn leger van 124 000 soldaten.
De geallieerden beschikten over het leger van Wellington, gestationeerd in de buurt van Antwerpen (93 000 man) en dat van Pruisen onder Blücher (120 000 man). En dan was er ook nog Willem met een legertje, darom kreeg ij het koningschap van de Nederlanden toegewezen (1815-1830).

Op 18 juni greep de veldslag plaats in de buurt van Waterloo op het plateau van de Mont-Saint-Jean. Door et slechte weer reden de kanonnen van Napoléon vast in de modder waardoor hij uiteindelijk verloor.

Op 22 juni deed hij troonsafstand  t.v.v. zijn zoon  Napoléon II. Napoleon werd verbannen naar St.-Helena, alwaar hij met dagelijks vergif in zijn voeding definitief werd uitgeschakeld.  Fouché bracht dan Lodewijk XVIII terug aan de macht. Dit zou ook niet lang duren nl. tot Napoléon III de macht overnam. 


De slag bij Waterloo uitgebeeld door een Engelse kunstenaar.

Literatuur

K.C. Peeters, "Soldaten van Napoleon", De Vlijt, Antwerpen, 1977.
A.-J Tudesco en J. Rudel,Collection d'Histoire "1789-1848", uigegeven door   Bordas, France, 1964. 





maandag 25 mei 2020

Treinwagon uit de jaren "stillekes " wordt Brasserie te St.-Katelijne-Waver


In de Clemenceaustraat te Sint-Katelijne-Waver werd vrijdag 22.05.2020 een treinwagon naast de spoorweg geposteerd.




Hier zien we de treinwagon van de jaren 60 (?) naast de spoorlijn Mechelen-Brussel in de Clemenceaustraat te Sint-Katelijne-Waver. Rechts het hulpgebouw.Foto: © H.F.E. Vermeir


Hierbij de wagon met erop technische gegevens. Foto:©  H.F.E. Vermeir



De treinwagon met wielen, vering en remsysteem. Technische cijfergegevens: © Foto: H.F.E. Vermeir






De wagon moet een brasserie worden. Er voor de Mechelse eigenaars Philippe Eeckelaerts en Peter Delaforterie. De foto is een detail van een foto in de Gazet van Mechelen, 25.05.2020.
De beide dapperen hebben nog veel werk voor de boeg.

Op dit ogenblik (03.08.2020) is de hele wagon afgedekt door een metalen constructie met een dekzeil. Waarschijnlijk is men asbest aan het verwijderen.....




vrijdag 22 mei 2020

Spoorwegfortje van Duffel in de Lente " Kempens Landschap"



Af en toe gaan wij wandelen rond het spoorwegfortje van Duffel gelegen langs de Mechelse Steenweg (op Duffel); vanuit Mechelen de Liersesteenweg . Deze lente, het goede weer  en de coronaepidemie zet ons aan om daar rond het fort af en toe te wandelen. De huidige site is eigendom van het Kempens Landschap. Voor het begin van WO I werd  het gebouw bemand door 80 soldaten, die er verbleven, dag en nacht, en door een aantal officieren, maar deze gingen wel naar huis slapen. Het fort werd in de oorlog beschoten door de Duitsers  vanop de spoorweg Mechelen - Antwerpen. Ze hadden het er niet zo gemakkelijk mede en moesten dan over land richting Mechelse Steenweg om de versterkte toegangspoort te beschieten. De bevelhebber was kolonel Hennebert.

Nu een aantal foto's van het Fort en Flora en Fauna


De huidige toegang  tot het fort, aangegeven in cortenstaal met erin gegraveerd Kempens Landschap. Foto: eigendom H.E.F Vermeir




De gerestaureerde toegang. Foto's: eigendom H.F.E. Vermeir


Binnenin is de Brasserie "De Krone" gevestigd, op basis van een sociaal project. Nu, tijdens de coronaepidemie is de zaak  gesloten.


De beschermende slotgracht, zoals het er nu uitziet. De wandeling rond de waterpartij is ca. 1 km.
In het water zitten prachtige vissen. Toen wij er gisteren wandelen waren er twee mannekes bezig die er uit aan het halen. Ik hoorde een zeggen ..."Goed voor in de diepvries". Ik vroeg wel hun legitimatie. Zij hadden een pasje van het Kempens Landschap. Mogen zij dan die vissen meenemen naar huis?  Dan zullen die 30 prachtige vissen die er in zitten rap verdwenen zijn. Er mogen geen vissen meegenomen worden. Vissers met pasje moeten de gevangen vis terug zetten. Anderen mogen niet vissen.  Ook zwemmen is verboden.



De scheidswand in cortensstaal , ca. een 80 meter, rond het fort. Hier zie je de verwijzing nar kolonel Hennebert (een Franstalige ?), uit 1914, de verwijzing naar de verdediging bij het begin van de oorlog.


Het is lente en de Canadese ganzen werkten hard aan de voortplanting..


Foto's: eigendom van H.F.E. Vermeir

vrijdag 24 april 2020

De visie van Vuren uit de Gazet van Laakdal Covid-19 spinsels BEJAARDEN



Oma , opa en de onderzoekscommissie
Beste lezers ,
Je merkt het . Ik moet vandaag een dag inhalen . Ik hoor jullie al zeggen : “ dat komt ervan wanneer je al eens een dag de luierik hebt uitgehangen ! “ Maar zo was het eigenlijk ook niet .
De tekst van gisteren was  eergisteren door omstandigheden niet in de Gazet geraakt en daarom heb ik nu vandaag , om de juiste tel niet kwijt te geraken , deze bijdrage maar een dubbel nummer gegeven.
Wordt toch niet  ongerust , dat betekent niet dat deze bijdrage dubbel zo lang gaat zijn , ik wou bijna schrijven integendeel , maar dat is misschien ook te voorbarig.
Er zijn zaken waar je niet kan of mag over zwijgen, dingen die je zo doen schrikken dat je je adem inhoudt , teksten of artikels of zelfs een foto of een zinnetje waarvan de apostelen al bijna  2000 jaar geleden  in het Latijn zegden , ik denk dat het met Pinksteren was :” non possumus non loqui.”
Letterlijk betekent dat : wij kunnen niet niet ( inderdaad met twee keer niet in) spreken of in goed Nederlands : hierover mogen wij onze mond niet houden.
En gisteren was zo een dag dat je weer met allerlei zaken om de oren werd geslagen. Het begon met een artikel in  een bekend weekblad :” De laksheid van de Belgische overheid heeft veel levens gekost “ , maar dat heb ik nog opzij gelegd . Ook de melding in een franstalige krant dat een hele groep geneesheren een klacht heeft ingediend tegen minister De Block heb ik niet verder uitgespit. ik dacht in het begin dat het een klacht bij de Taalunie was omwille van haar brutaal en onjuist gebruik van het woord” kot” , maar het was er een bij de orde van geneesheren . Ik neem aan dat wij daarover toch nog elders meer gaan horen.
Neen ,wat mij het meest heeft aangegrepen was een foto in een krant en een klaagkreet in een rusthuis. Ze hadden beide wel wat met elkaar te maken . Het ging om oudere mensen . De foto die ik op de zogenaamde sociale media zag voorbijkomen was er een uit een krant , en daaronder stond iets als : binnenkort nog alleen oma en opa onder de stolp ? En ik weet maar al te goed dat op dit moment  ook grootvaders en grootmoeders deze Lockdown stilaan beu worden.
Mijn tweede klop kreeg ik gisteravond toen ik de pano-uitzending over ziekenhuizen en rusthuizen volgde, en  nog eens met de neus op het afgrijselijk aantal overlijdens werd geduwd, en vooral toen in zo een rusthuis een stervende dame met zwakke stem vanuit haar kamer riep :” ik had hier niet mogen zijn!” Ik herhaal : IK HAD HIER NIET MOGEN ZIJN!
Het was duidelijk , ook daar waren nog veel mensen bij hun volle verstand , beseffend dat ze als ratten in de val zaten, zonder voldoende geneeskundige bijstand.
En in beide gevallen ging het over de beslissingen van een aantal leiders van het land , en leiders mag je hier breed interpreteren als niet alleen politici , die duidelijk de waarde van een mensenleven maar hadden ingeschat tot 65 a 70 jaar. En daarna  restwaarde nul of te verwaarlozen.
Ik wil hier nog wel twee bedenkingen aan toevoegen.
Natuurlijk is er bij die desastreuze rusthuissituatie groot alarm geslagen , zeker in Vlaanderen en daar werd dan in allerijl een “ task force”opgericht . Ik frons mijn wenkbrauwen al bij het horen van zo een woord:
Het werd uitgevonden door de Amerikaanse vloot en betekent gewoon “ werkgroep “ .Een werkgroep oprichten is toch het minste dat er kan gebeuren in zo een afgrijselijke situatie. Het feit dat men dan daarvoor zo een vreemd  woord gebruikt betekent volgens mij alleen dat iemand wil camoufleren waarover het eigenlijk maar gaat.
Wat het eigenlijk maar is!
Wat zal die werkgroep bereiken?
Wie in deze omstandigheden overleden is , is overleden!
Alleen redden wat er nog te redden is…..?
Ik heb echt medelijden met de Vlaamse ambtenaren die men daarbij betrokken heeft..
Onderzoeken wat er juist allemaal verkeerd is gegaan zullen wel anderen doen : de parlementaire onderzoekscommissie of commissies, die de bevoegdheid hebben van een onderzoeksrechter en die er binnenkort zeker zullen worden opgericht. Vanuit verschillende politieke hoeken komt in elk geval  de vraag en de eis voor zo een commissie. Dat betekent dat datgene wat in onze rusthuizen nu is gebeurd van het niveau is van de aanslagen in Zaventem en Brussel , van de faire Dutroux…
Het zal nog wel een tijd duren vooraleer die commissie wordt geïnstalleerd en werkt…
En zoals steeds zullen er bij die commissie lekken zijn en zullen de kranten weer met centimetergrote koppen verschijnen! Elke dag iets meer dat ons moet verbazen . Want kranten moeten kunnen blijven verkopen!
En voor mezelf,en vele lotgenoten wens ik maar één zaak, namelijk dat de waarde van een leven na de pensionering juist wordt ingeschat , mede als  basis van een echt solidaire maatschappij.
Geen oma onder een stolp , geen opa meer die onbereikbaar weken in een rusthuis wordt opgesloten .
Dat nooit meer.

En nog eens een eerder positieve noot om te eindigen :
Ik heb al eens een paar keer mogen meedelen dat onze gemeente, die drie weken geleden mee aan de kop stond van de meest besmette gemeenten in het land en zeker in de provincie , nog veel verder naar onder is gezakt in deze rangschikking . Wij zijn begonnen op plaats 77 van de meer dan 500 gemeenten en nu  hangen wij  op plaats 219 , dat is bijna middenmoot geworden, dat betekent wel niet dat het besmettingsgevaar verminderd is. Dat betekent dat dat gevaar hier maar een beetje gestegen is en in veel andere gemeenten heel veel meer naar omhoog is gegaan.
Tot morgen ,
Toch maar hopelijk bijvoegen ,
We zagen eergisteren wel

donderdag 9 april 2020

van PESTEPIDEMIE (429 v. Chr.) tot CORONAPANDEMIE (2020)

CULTUURDRAGER

in opbouw

AANLEIDING

Albert Camus, "La Peste", Gallimard, 1947.


Ik las op 02.04.2009 in het boek van Harry Mulisch "Siegfried" (2010) blz. 36 het volgende:
We zijn dan in Wenen.

" Bij de dom sloeg hij linksaf en kwam op de Graben.  De grote ruimte, die het midden hield tussen een plein en een straat, werd gedomineerd door een tientallen meters hoge pestzuil, in de zeventiende eeuw opgericht om god te danken voor de bevrijding van de pest, - die dus, overwoog Herter, door de duivel was gestuurd. Hij bleef staan en liet zijn ogen dwalen over het barokke kunstwerk, dat als een bronzen cipres naar de hemel kronkelde.
  Wie werkelijk een definitief einde had gemaakt aan de pest was natuurlijk niet God maat Alexander Fleming, de ontdekker van de peniciline: hij verdiende dus eigenlijk een monument zo groot als de St.-Pieterskerk in Rome.
  Terwijl hij verder liep, dacht hij aan Albert Camus' roman La Peste, waarin de pest stond voor de Zwarte Dood van het nationaal-socialisme.
   De epidemie van de zeventiende eeuw koste dertigduizend weners het leven, maar tweehonderd duizend van hen stierven aan de zesjarige Hitlerpest en haar gevolgen.

Waar was de Fleming, die tegen die besmettelijke ziekte een antibioticum ontwikkelde?
 En waar was het dankbare monument voor de geallieerde geneesheren van 1945?
'Germanski niks Kultur' mompelde hij ... "


HOE WE OMGAAN MET HET CORONAVIRUS 2020

Op 03.04.2020 kreeg ik ook een e-post van mijn dochter Sabine met de volgende boodschap:



Een week vroeger kreeg ik onderstaande tekst van José en Ghislaine doorgestuurd:

MAAR DE LENTE WIST HET NIET….

Het was begin 2020...
De mensen hadden een lange donkere winter achter de rug,
Februari was een hele onrustige maand geweest met veel stormen en veel regen
De natuur was onrustig, alsof ze de mensen iets wilde vertellen, alsof ze de mensen ergens voor wilde waarschuwen…En toen werd het Maart...

Het was Maart 2020...
De straten waren leeg, de meeste winkels waren gesloten, de meeste auto's stonden langs de kant van de weg, de mensen kwamen bijna niet meer buiten en dat over de hele wereld, landen gingen op slot, de mensen konden niet geloven dat dit gebeurde, het was zo surrealistisch...Iedereen wist wat er aan de hand was

Maar de lente wist het niet
En de bloemen bleven bloeien
En de zon scheen…De eerste mooie lentedag sinds lange tijd brak aan
En de zwaluwen kwamen terug
En de lucht werd roze en blauw
Het werd later donker en 's ochtends kwam het licht vroeg door de ramen

Het was Maart 2020...
De jongeren studeerden online, vanuit huis
Kinderen speelden onvermijdelijk vooral in huis
Pubers verveelden zich, ouders wisten niet wat te doen
Mensen kwamen alleen even buiten om boodschappen te doen of om de hond uit te laten
Bijna alles was gesloten …Zelfs de kantoren, hotels, restaurants en bars
Het leger begon uitgangen en grenzen te bewaken
Mensen moesten vanuit thuis gaan werken
Ondernemers kwamen in de problemen
De meeste kinderen konden niet meer naar school
Er was ineens niet genoeg ruimte voor iedereen in ziekenhuizen, operaties en onderzoeken werden uitgesteld...Iedereen wist het

Maar de lente wist het niet en het ontsproot
Ze draaide onverstoorbaar  haar jaarlijkse programma af
Ze schonk ons haar mooiste bloemen en haar heerlijkste geuren
Het was Maart 2020

Iedereen zat thuis in quarantaine om gezondheidsredenen of preventief
Sommige mensen mochten niet meer naar hun werk, anderen móesten
Elkaar omhelzen, kussen of een hand geven was ineens een bedreiging
Iedereen moest flinke afstand tot elkaar bewaren, dat was afschuwelijk
In de supermarkt waren allerlei schappen leeg
Allerlei leuke dingen gingen niet meer door, daar werd een streep door gezet en niemand wist wanneer dat weer kon
Mensen werden beperkt in hun vrijheid terwijl er vrede was
Over de hele wereld werden veel mensen ziek en het was besmettelijk...
Er was isolatie, ziekte en paniek….Toen werd de angst pas echt!!

En de dagen zagen er allemaal hetzelfde uit...
En de weken duurden ineens veel langer...
En iedereen hoopte dat er niet nóg meer strenge maatregelen zouden volgen...
De mensen zaten vast in een film en hoopten dagelijks op dé held...
De wereld was vertraagd terwijl het geen vakantie was, niemand had dit verwacht...Iedereen wist wat er gebeurde

Maar de lente wist het niet en de rozen bleven bloeien
De Magnolia stond in de knop
De vogeltjes begonnen aan hun nestjes

En toen…
Het plezier van koken en samen eten werd herontdekt
Iedereen gaf elkaar tips over leuke dingen die je met je kinderen kon doen
Er was weer tijd om te schrijven en te lezen, mensen lieten hun fantasie de vrije loop en verveling ontsproot in creativiteit
Sommigen leerden een nieuwe taal
Sommigen ontdekten kunst
Sommigen ontdekten dat ze niet écht leefden en vonden de weg naar zichzelf terug
Anderen stopten met onwetend onderhandelen
Iedereen had van de één op de andere dag veel meer tijd voor het gezin
Eentje sloot het kantoor en opende een herberg met slechts vier mensen
Anderen verlieten hun vastgeroeste relatie om de liefde van hun leven te vinden
Anderen boden aan om voor kwetsbare mensen boodschappen te doen of te koken
Iedereen wist ineens wat een 'vitaal beroep' was, deze mensen werden helden, ze werden meer gewaardeerd dan ooit
Anderen gingen op afstand muziek met elkaar maken of zingen om op deze manier samen te zijn
Mensen kregen oog voor eenzaamheid en verzonnen dingen om er iets aan te doen
Mensen herstelden van hun stressvolle leven
Mensen die elkaar niet kenden begonnen spontaan een praatje met elkaar
Sommigen maakten vliegers van papier met hun telefoonnummer erop zodat eenzame mensen ze konden bellen
De overheid ging bedrijven en zelfstandigen helpen zodat ze niet failliet zouden gaan of mensen zouden moeten ontslaan
Gepensioneerde zorgpersoneel bood zichzelf aan om te helpen in de Zorg
Uit alle hoeken kwamen vrijwilligers, iedereen wilde iets doen
Om 20:00 uur s ‘avonds gingen mensen uit allerlei landen klappen voor alle artsen, verpleegkundigen en zorgpersoneel die keihard aan het werk waren om in de zorg alles draaiende te houden

Het was het jaar waarin men het belang erkende van gezondheid en verbinding, van saamhorigheid, van sociale contacten en misschien ook van zijn roeping, dit deed iets met het collectieve bewustzijn, dit deed iets met alle mensen…
En de economie ging bijna kopje onder, maar stopte niet, het vond zichzelf opnieuw uit
Het was het jaar waarin de wereld leek te stoppen, het jaar waarin we met elkaar in de geschiedenisboeken zouden komen…Dat wisten we allemaal

En de lente wist het niet,
En de bloemen bleven bloeien, en de bomen liepen uit
En het werd steeds warmer
En er waren veel meer vogels

En toen kwam de dag van bevrijding…
De mensen keken tv en de premier vertelde iedereen dat de noodsituatie voorbij was
En dat het virus had verloren!
Dat iedereen SAMEN had gewonnen!!!
En toen ging iedereen de straat op...
Met tranen in de ogen...
Zonder maskers  en handschoenen…
De buurman werd geknuffeld, alsof hij een broer was
En de wereld was mooier en liefdevoller geworden
En de mensen waren humaner geworden
En ze hadden weer waarden en normen
De harten van mensen waren weer open, en dat had positieve gevolgen
Doordat alles stil had gestaan kon de aarde weer ademen, ook zij was genezen van wat de mensen háár veel eerder hadden aangedaan

En toen kwam de zomer....
Omdat de lente het niet wist
En hij was er nog steeds
Ondanks alles
Ondanks het virus
Ondanks de angst
Ondanks de dood

Omdat de lente het niet wist,
leerde iedereen
de kracht van het leven…

Susan Blanco (De Taalrecycler)

"Geïnspireerd door mensen"

🦋Kun je me helpen om dit hart onder het riem zoveel mogelijk te verspreiden onder de mensen? Delen wordt enorm gewaardeerd 


FEITEN


542: Eerste epidemie in Europa waarvan een beschrijving bestaat, is die van Constantinopel  tijdens het keizerschap van Justinianus. Volgens het betrouwbare en nauwgezette verslag , dat Procopius er ons over naliet begon het in Egypte, van waaruit de pest zich over de toenmalige bekende wereld verspreidde, dus niet over Amerika. Ze verspreidde zich van kust naar binnenland. De besmetting reist met de communicatiemiddelen mee. De epidemie duurde in Constantinopel vier maanden.(4, blz. 3103)





De eerste grote epidemie waarvan de geschiedenis gewag maakt is de pest van Athene waaraan Pericles bezweek in 429 v.Chr. Deze ziekte werd beschreven door Thucydides  en die ziekte kwam in latere jaren  nog vele malen te voorschijn. Ze kenmerkte zich door hoge koorts , longverschijnselen, huiduitslag  met verzweringen, gangreen van de ledematen en dood na een achttal dagen.[1]



[1] “Standaard Encyclopedie”, Antwerpen/Het Spectrum, Antwerpen/Utrecht, dl. 5, 1971, blz.40.

Tussen 450 en 767 was deze een tiental keren voorgekomen.
Er was een pestepidemie in West-Europa  van 1348-51.(1, blz. 14) Brans zegt dat in de XIVe de Zwarte Pest geheel Europa omschiep tot een kerkhof en te Ieper  meer dan 20.000 inwoners  wegmaaide. (3, blz.264)
"Vanaf 1338-1339 ontplooide de epidemie zich vanuit Centraal-Azië. In 1347 vindt men pestgevallen in de havens van de Krim. Schepen uit Genua brachten de ziektebacil over naar Sicilië en van daaruit werd  heel het westen besmet. Frankrijk, Spanej, Engeland  in 1348. In 1349 onze streken. Vooral het zuiden en het oosten van het land werden erdoor getroffen: Doornik, Oost-Henegouwen, Luik en omgeving. Volgens Froissart stierf één derde van de bevolking."
1635-36: epidemie in de Nederlanden. Zie bij preventie (2, blz. 204)
In 1639 was er andermaal een pestepidemie
De pest van 1666 die verdwijnt in 1670 werd bestreden met o.a. pestmissen en processies.(1, blz. 20). Over deze pest vinden we in 1670 een getuigenis van J. Billet, politie-officier te Gent:
" de menichte van menschen was nogal wonderlic om sien... soo dat den aultheur deser noyet diergelycke ghetal in eenighe processien en heeft ghesien."

Verder: " ... dat hij dese stadt (Gent) heeft believen te suyveren vande contagieuse sieckte ende omme hem oodmoedelick ende seer hertelick te bidden dat hij ons nu voor dan vande selve believe te preserveren."


De begrafenis van de slachtoffers van de pest in 1349 te Doornik, Miniatuur van Pierart dou Tielt of uit zijn atelier, gemaakt te Doornik in de 14de eeuw.[1]



[1] Brussel, Koninklijke Bibliotheek, Handschriftenafdeling, 13076-13077 tot 24 verso.
Deze miniatuur is één van de zeldzame visuele documenten die ons de dramatische weerslag van de plaag tonen. Ze werd te Doornik gemaakt onmiddellijk na  de feiten, wat de waarde verhoogt.
Begrafenissen van pestlijders moesten aanstonds na het overlijden gebeuren, wat ordeloosheid bewerkstelligde. Daarom wikkelde men de lijken soms eenvoudig in doeken. De doodskisten op de schouders getorst, zijn die van kinderen. Niemand blijkt zich tegen de plaag te beschermen, hoewel de personen met een volledige kap 5 van de 15, waaronder 3 vrouwen, namen toch schijnbaar enige voorzorg.(?).[1] Vooral priester en religieuzen, die de biecht hoorden van de stervenden en hen de laatste sacramenten toedienden, stierven in grote getale.[2]





[1] A. d'Haenens, “De pest van 1349” in de Bibliocasette 1 "Dagelijks leven" nr. 40, uitgegeven door Artis-Historia
[2] Gilles Li Muisis, “Kroniek over het jaar 1349”.





De PEST
Men spreekt van de zwarte pest of builenpest
De pestbacil, die het afsterven van cellen veroorzaakt, werd slechts  in 1894 door Yercin ontdekt; de oorzaken van deze ziekte werden pas veel later gevonden en beschreven.
De ziekte kon overgebracht worden ofwel door het speeksel, bij spreken of hoesten, dus via de longen, ofwel door een vlooienbeet waardoor een pestbuil ontstond. Dan verscheen er een zwarte vlek op de besmette plaats of ontstonden builen in de liesstreek en onder de oksels.(A. d'Haenens, De pest van 1349, in de Bibliocasette 1 "Dagelijks leven" nr. 40, uitgegeven door Artis-Historia)

BESCHOUWING

Geen enkele gesel maakte meer indruk dan een pestepidemie. De schrik dreef hen ertoe om lange tijd  alle vormen van besmettelijke ziekten met een gemeenschappelijke naam pest te benoemen.
Men zag er de hand van God in voor het zondige gedrag van de bevolking waarop nu de verdiende straf volgde. Inkeer en boetedoening werden een vanzelfsprekende  therapie. Dit leidde in een aantal gevallen tot extreme vormen van massapsychose (zie het optreden van flagellanten of geselaars). Massaal kwamen groepen penitenten de straat op en trokken in stoet, zingend, dansend, zichzelf geselend door stad en platteland.
Daarnaast werden officiële  bedevaarten en pestmissen ingericht om de gesel te bannen.
Beetje bij beetje begon men rationeler te denken door bijvoorbeeld de aanstelling van pestmeesters voor de verzorging en/of voor de evacuatie van zieken en overledenen.
Vanaf de late middeleeuwen werden ook bepaalde voorzorgsmaatregelen getroffen, hetzij in de vorm van verplicht quarantaine of door de besmette straten en wijken zo goed mogelijk af te sluiten..
Belangrijk was verder het waarschuwen van de gemeenschap voor eventueel besmettingsgevaar en waarbij dan de slechte tijdingen "uutghetrommelt (werden) opde houcken van de straeten".

PREVENTIE

De Nijmeegse arts Ysbrand van Diemerbroeck deelde de mening dat tabaksrook een effectieve preventie tegen de pest was en beweerde dat hij de epidemie van 1635-36 had overleefd door urenlang een pijp in zijn mond te houden, na het ontbijt twee of drie pijpen te roken, na het middagmaal nog eens drie pijpen, en in de nabijheid van de besmette lijken altijd.(2, blz. 204)



BRON

M. Boone, H. Gaus, P. Scholliers en C. Vandenbroecke,   "Dagelijks leven, sociaal-culturele omstandigheden vroeger en nu", Uitgeverij Baart, Deurne/Ommen, 1982. (1)
M. Brans, "Beknopte Cultuurgeschiedenis van het Vlaamse Volk", A. Manteau, Brussel, 1948. (3)
Simon Schama, "Overvloed en Onbehagen, de Nederlandse cultuur in de Gouden Eeuw", Contact, Amsterdam, 1988.(2)
Charles Singer, Zwarte Dood en andere Plagen,(deel 122) in: „Nieuwe geïllustreerde Wereldgeschiedenis” dl. V, Seyffardts Boek – en muziekhandel, Amsterdam, 1930,. (4)