De maand waar Pasen in valt... Dan komen de klokken van Rome en die laten
paaseieren vallen.
In die maand bloeien ook de
violetjes volgens volgens bovenstaande tekening. en het gras herneemt in de weiden terug de volle groei, hier en daar bezaaid met molshopen.
Volgens de oud-Romeinse kalender de tweede maand,
volgens de Juliaanse kalender de vierde maand,
een maand met 30 dagen
De MAANDKALENDER
De maand APRIL in: "De Zonnewijzer", A. DIEPENBROCK, Ernest VAN DER HALLEN e.a., Het Spectrum, Utrecht, 1940, p.104.
In deze tekening wordt ernaar gealludeerd dat april een maand is waarin wel wat "draaiwinden" voorkomen.
De NAAM
- van het Latijn aspire, dat openen betekent, aldus een verwijzing naar de lente, waarbij de hele natuur : veld, woud, hei en wei, in gaard en waard (laag liggend land) tot groei tot bloei komen.
- Het is waarschijnlijker dat het woord is afgeleid van Aphrodite, de Griekse godin van de liefde, en de schoonheid.
- In de volkstaal noemt men ze de grasmaand, daar het gras onder de warme zonneschijn en de malse regen tot groei komt. Andere benamingen: Paasmaand en eiermaand.
- De Duitser gebruiken nog steeds Ostermonat, wat een verwijzing is naar de godin van het licht Ostra of Ostera. Manoth of maand komt uit de periode van Karel de Grote. (ca. 800 n.Chr.)
⇶
Aprilvis en het olijke snoetje
'k Ging met je kluitje in het lisch,
April, en zocht je dollen visch
al in het dartel vlietje!
'k Zag er je snoetje, plagend frisch
... en 't waterken verried je.
CHRISTOFFEL
Uit: "dit nieuwe seizoen: LENTE", H. BAUWERAERTS, L. MONDEN, e.a., lannoo, Tielt, 1946, p.62
Les tres riches heures du duc de Berry van de gebroeders van Limburg
 |
| Getijdenboek besteld door Jan van Berry in 1410, met 66 grote miniaturen, 35 van de gebroeders van Limburg, in kasteel van Chantilly, Musée Condé, Wikipedia. |
De maand april luidt het voorjaar in. De natuur herleeft, het groen
keert terug. Historici denken dat het kasteel op de achtergrond dat van Dourdan zou
zijn hoewel hierover geen zekerheid is. Sommigen zijn van mening dat het slot van Pierefonds wordt
voorgesteld. Het kasteel van Dourdan behoorde sinds 1400 aan Jean de Berry en
werd door hem versterkt. De restanten ervan zijn nog altijd terug te vinden.
Het kasteel van Pierrefonds hoorde toe aan het huis van Orléans. Volgens
Cazelles was
het slot van Dourdan door Jean de Berry beloofd aan Charles d'Orléans bij zijn
huwelijk met Bonne d'Armagnac.
De groep van prinselijke figuren op de voorgrond is een prachtig
voorbeeld van de stijl van de internationale gotiek. Volgens de
meeste kunsthistorici zien we hier twee jonge verloofden die ringen uitwisselen
in aanwezigheid van de ouders van een van hen. Sommigen denken dat dit gaat om
de verloving in 1411 van de destijds elfjarige Bonne d'Armagnac, een
kleindochter van de hertog, met de toen zestienjarige Charles d'Orléans, anderen zijn dan weer van
mening dat dit een voorstelling is van de verloving van Marie de Berry en de
graaf Jean de Clermont, de
latere hertog van Bourbon, in 1400.
Als men het beeld uitvergroot is er eigenlijk helemaal geen ring te
zien. Colenbrander opperde dan ook de mening dat het niet om een uitwisseling
van ringen gaat maar dat het meisje een bloem aanbood aan haar verloofde en die
bloem zou dan niet geschilderd of uitgewist zijn zoals ook het geval is bij de
twee meisjes die duidelijk bloemen aan het plukken zijn. De
houding van de handen en de vingers maakt dit trouwens vrij aannemelijk.
Hemisfeer boven de kalenderminiatuur van april
Elke illustratie in de kalender wordt bekroond
door een hemelboog met in het centrum een 'zonnewagen' een afbeelding van de
god Helios , die
met zijn vurige wagen dagelijks de zon langs de hemel voerde. De zonnewagen is
gebaseerd op een medaille uit de collectie van Jean de Berry, die de intocht
van keizer Heraclius in Jeruzalem afbeeldde. Rond
die zonnewagen komen in een eerste boog de nummers van de dagen van de maand.
In de bovenst blauwe boog daar zien we de ram (21 maart - 20 april) en de stier (21 april -22 mei), uit de dierenriem.
SPREUKEN
Op 1 april stuurt men de zotten waar men wil.
Op den eersten april
verloor Alva zijn bril.
Op 01.04.1572 verloor de Spaanse hertog Alva de slag bij "den Briel" in Nederland.
Weerspreuken
April doet wat hij wil.
April heeft zijn gril.
t Mag vroeg of laat zijn,
april wil kwaad zijn,
want aprilleke,
heeft steeds zijn grilleke.
Er is geen maand die zoveel afwisseling biedt als april. Sneeuw, wind, regen, hagel, koude en warmte, het kan allemaal voorkomen. De maand is de grilligheid in persoon o.a. door de rijmen: april en gril. Zo wispelturig als een kind. De boer stelde nochtans zijn hoop op een aantal van de voornoemde weeraspekten. Door zijn ervaring en wijsheid kwam hij tot een aantal van de volgende spreuken:
Een droge maart en een natte april
dan doet de landman wat hij wil.
Maart droog en april nat
geeft veel koren in 't vat.
Een droge april,
is niet der boeren wil,
maar aprilse regen,
daar is hun veel aan gelegen.
April koud en nat,
vult schuur en vat.
Speelt april op zijn poot,
dan is koorn- en hooioogst groot.
Hoedt u voor maartse zon en voorjaarswind!
Dat 't al were is dat 't wil,
ontkleed u niet voor half april.
Als april blaast op zijn horen,
is het goed voor gras en koren.
(variante van het voorgaande of omgekeerd)
's Morgens zegent deze maand je met een lenteweertje, in de namiddag komt de sneeuw aandragen. April zou overigens nooit zonder sneeuw zijn.
Aprilleke zoet,
heeft nog wel eens een witte hoed.
('t Kan nog sneeuwen in april)
Nooit is aprille zo zoet
of 't sneeuwt de herder op zij hoed!
('t sneeuwt een meter boven de grond...)
Aprilkinderen
Het is voor de hand liggend dat de mannen grilligheid van april spreekwoordelijk koppelen aan de grilligheid van de vrouw:
De vrouwen en de aprillen,
Ze hebben bei hun grillen.
Actie en reactie van de vrouwen. Zij liepen al niet hoog op met de echtelijke trouw van de man, en daardoor stelden ze de man voor als een evenbeeld van april:
De heren en de aprillen,
bedriegen die zij willen.
En dan is er ook nog de combinatie echtelijke staat en de verhouding man vrouw:
De echtelijke staat is als de maand april,
nu storm, dan zonneschijn, dan weer alles stil.
Kinderen die lijden aan humeurigheid en wispelturigheid worden wel eens
APRILKINDEREN genoemd.
Kindertranen zijn aprilwolken.
Omdat men vermoedt dat verdriet en vreugde bij een kind dicht bij elkaar liggen. Ze wellen rap op, maar zijn ook vlug verdwenen.
"Hij/zij houdt zijn/haar woord als het weer in april."
Een uitspraak die wellicht niet in kringen van politici werd gelanceerd. Zij houden altijd hun woord...
Heiligen
25 april :
Sint-Marcus zaait het vlas
veel linnen in de kas.
Op Marcs geen vlees
beschut tegen hagel en tempees. tempees: onguur weder, storm, overvloedig regen...
Dag, jong en oud, dag, groot en klein,
't Zal... tot aanstaande maand weer zijn! ...
❤
