Het beeld van de Heilige Rumoldus in de kathedraal van Mechelen
De feestdag
Op 1 juli is de feestdag van St.-Rombouts.
Sedert vele jaren wordt die in zijn kathedraal te Mechelen gevierd op de zondag voor zijn feestdag.
In 2018 op zondag 24 juni gebeurde de viering met enige plechtstatigheid door de kardinaal in een kerk 'op stelten'. Ook de gelovigen zaten in het VOLLE koor daar een gedeelte van de kerk in renovatie is.
Het kathedraalkoor van Mechelen o.l.v. Johan van Bouwelen en orgelist Peeter Pieters luisterden de dienst op met hun 'magistrale' muzikale klanken. Het aangepaste 'Onze Vader' werd muzikaal ten gehore gebracht op de noten van Pieter Pieters en het 'St.-Romboutslied' van Paul Schollaert werd gezongen door het koor.
Na de viering was er receptie in het bisdom bij stralend weder.
 |
| Eucharistieviering met als voorganger de kardinaal, met de hulpbisschop, de deken, de diaken , de koster en de acolieten in het hoogkoor.Foto: © H.F.E. VERMEIR De biografie |
Bisschopswijding van de heilige Rumoldus, olieverfschilderij (112 x 71 cm), Devonshire Collection, Chatsworth
De H. Rumoldus is de patroon vaan de kathedraal van Mechelen( zetel van de aartsbisschop en metropolitaan sedert 1559), waar zijn relieken, namelijk een schedel die sporen van een zware slag schijnt te dragen, bewaard worden. Als kluizenaar-priester stierf hij een gewelddadige dood, weliswaar geen marteldood, al werd hij vroeg als martelaar vereerd.
De oudste teksten zeggen dat Rumoldus te Mechelen als eremiet leefde en als martelaar stierf, dit zou in de achtste eeuw geweest zijn; tot de latere legendarische elementen schijnt wel zijn vroeger episcopaat te Dublin te behoren.
De hier afgebeelde scène in een kerk, onder een rood baldakijn zit Rumoldus terwijl de drie bisschoppen, die voor de wijding vereist zijn, de mijter boven zijn hoofd houden; zoals de liturgie het voorziet dragen de consacrerende bisschop en de geconsacreerde een kazuifel, en hebben de twee assisterende bisschoppen een koorkap. Voor Rumoldus knielt een subdiaken die een boek vasthoudt waarin de consacrerende bisschop de formule van de mijter oplegging tracht te lezen.
De toeschouwers aan de linkerkant zijn geestelijken, aan de rechterkant leken met vooraan een vorst; volgens de legende zou Rumoldus de zoon van een koning zijn geweest. Zo zijn de drie standen vertegenwoordigd.
De achtergrond wordt afgesloten door een groen doek dat van boven tot beneden hangt: men ziet daarop de mijter, eronder de H. Geest in de vorm van een duif die licht uitstraalt. Op de baldakijn figureren meermaals de twee pauselijke sleutels en de wapens van het aartsbisdom Canterbury.
Dit schilderij stond bekend als "De intronisatie van de H.Thomas Becket, de aartsbisschop van Canterbury", toen het in de Arundel Collection was. Zij is in het bezit van de hertog van Devonshire sinds 1722.
De paneelschilderijtjes
 |
| Detail uit één van de paneeltjes waarnaar hieronder verwezen. Foto: © H.F.E. VERMEIR |
Voor die tijd schijnt aan de voet van het schilderij een opschrift gestaan te hebben, zeggende dat het door Jan Van Eyck in 1421 vervaardigd werd. De hoogte van het schilderij is gelijk aan de 27 taferelen van de legende van bisschop Rumoldus, nu in de ommegang van het koor van de kathedraal te Mechelen. Vijf en twintig van deze panelen waren laat-middeleeuws (tussen 1480 - 1501). Acht ervan worden toegeschreven aan de Brusselse meester Colijn de Coter (ca. 1455 - ca. 1535) of zijn atelier, en de vijf andere aan de Mechelse Meester van het Sint-Jorisgilde. De breedte van die taferelen varieert enkele cm, maar bedraagt steeds rond de 70 cm. De bisschopswijding van Rumoldus komt niet in de reeks voor. Er wordt aangenomen dat het schilderij van Chatsworth er deel van uitmaakte; het zou later in Engeland geraakt zijn en daar zou men er de wapens van Canterbury, het opschrift en misschien er nog andere details aan toegevoegd hebben.
Sinds het einde van de zestiger jaren (twintigste eeuw) werd deze reeks late Vlaamse Primitieven te Brussel aan het Koninklijk Instituut voor het Kunstpatrimonium gerestaureerd . Dat gebeurde op een 'schandalige' manier. Naast hetgeen er nu nog overblijft van sommige paneeltjes zou tenminste een foto mogen hangen van het het paneeltje zoals het was voor restauratie, met een tikkeltje uitleg bij.
Devotieprentje
Sint-Rombout beschermheilige van de stad en het stadsbisdom Mechelen, steendruk, E. Lombaerts - V.D. Velde, Deurne-Antwerpen.
Op de prent zien we Rumoldus als bisschop met staf en kruis.
Links de aanslag door twee mannen en rechts zijn verheffing ten hemel als heilige.
Rechts boven de Sint-Romboutskathedraal en het 'hof van Prant', het Sint-Romboutscollege.
Onderaan twee wapens links (?) en rechts dat van de stad Mechelen
De naam
"Zijn naam is Rommout, nadien Rombout - het zou een geleende of kloosternaam kunnen zijn - kan geïnterpreteerd worden als beroemde (hruom = roem) heerser (-bout of -bald = stoutmoedig) en is Germaans van oorsprong; het eerste lid (romh - Rome) kan echter ook Iers zijn."(zie bij bronnen bij Aloïs Jans, historicus)
Geraadpleegde bronnen
J.L. Broeckx, C; De Clercq e.a., Flandria Nostra, ons land en ons volk , zijn standen en beroepen door de tijden heen, Standaard - Boekhandel, Antwerpen e.a., dl. IV, 1959, p.20/21.
H. Installé, Historische Stedenatlas van België: Mechelen II , Mechelen, 1997, p.45/46.
Aloïs Jans, "Rumoldus in de geschiedenis en legende", in: Sint-Romboutskathedraal, gestalte van de gotische droom, VKW, Mechelen, 1990, p.39.
Sarah Luyten en Hans Martens, Erfgoed met vele gezichten: Onze-Lieve-Vrouw-over-de-Dijlekerk, Sint-Pieter-en-Paulkerk en Sint-Romboutskathedraal (Mechelen), Mechelen, 2018, p.33.
Het documentair-archief van H.F.E. VERMEIR, Sint-Katelijne-Waver.
