de maand MAART / MARS / MARCH / MÄRZ

Deze maand was bij de oude Romeinen de eerste maand van het jaar, en heette Martius, naar Mars, de oorlogsgod.
Onze Germaanse voorouders wijdden deze maand aan Thor of Donar, de Dondergod, en noemden ze Thor- of Dondermaand, vermoedelijk wegens het weer met donder dat zich in die periode van het jaar nog al eens voordeed.
In Dorremaand is Dorre waarschijnlijk de verbasterde vorm van Thor. Toch willen sommigen die naam in verband brengen met de dorheid van de vasten of de dorheid van de natuur  in die periode.

Thor, staande op zin geitenwagen, bedreigt vijanden met zijn legendarische hamer. Afb. Wikipedia.

Karel de Grote noemde deze maand Lenzin- of lenGizinmanoth. Het woord betekent gewoon de "maand waarin de dagen lenGen". Door de g in het vreemde woord hiervoor  zou het woord lente  naar boven gekomen zijn.
In het Duits heet lente " Früling", maar het woord der Lenz bestaat ook, maar is verouderd of dichterlijke taal. In een aantal Duitse gedichten en liedjes komt het woord nog wel voor. Maar ook hier is de G verdwenen.

Het fort van Broechem op 2 maart 2011.  Foto: H.F.E. Vermeir

De provincie Antwerpen organiseerde op 02.03.2011  de voorberieding van de Open Momumentendag van de provincie,  'Conflict" in het Gemeenschapscentrum "Den Boomgaard" te Broechem-Ranst. In de namiddag werd een bezoek gebracht aan sites die voorbeelden zijn van het thema.


Het volkskundig aspect van de maand maart.
In deze maand gebeurde de verhuis bij de boeren en verhuurden zich de knechten en de meiden.

De cijnshoeve van Broechem in maart. Foto:H.F.E. VERMEIR

Wanneer de vasten stevig in deze maand verankerd was, zeiden ze vroeger:
"Als heel de maand in de vasten valt, dan is het besloten maart, en dat is slecht voor de vrouwen die sparen."
Sparen: in verwachting zijn.

Gezondheids - en weerspreuken waren er ook: 

" Voor oude lieden heeft meert

   kwaed hair in zijn steert.

(of) maart  heeft venijn in zijn staart."

 Vroeger zetten de oudere mensen in het Land van Waas een stoel aan de achterdeur omdat de maand maart er zou op rusten.
"'s Morgens bij het opstaan maakten ze een kruis met wijwater en zegden: Elk een goeden dag. Wellekom meert, dat gij mij niet weg en zeert en tot ten naaste jaar, als 't God belieft, meert. Dan zet ik u weer een stoel om op te rusten."

Sneeuw in maart deugde niet:

" Maartse sneeuw

doet aan akkervruchten wee."

Ook donder is uit den boze:

"Dondert het in de maand maart,

in mei dekt sneeuw de eert."

______________________________________________

Referentie:

Adolf ULENS,  De tijd in de Folklore, Brecht, 1931.
Eric Janssens, bijkomend advies.