Cultuurverschijnsel: PASEN

Een sfeerbeeld, prachtige gravure van de klokken die vertrekken uit Rome gevuld met paaseieren. En hun klepels doen op Paasdag terug de klokken   beieren. Ze waren vertrokken naar Rome op Witte Donderdag en gedurende die periode was er geen klokgeluid te horen uit de kerktorens.

Vroeger zong men in Brabant:

Op Witte Donderdag

Gaan de klokken naar Rome

Al over de hagen en bomen,

En op de Paasavond komen ze thuis.

De Christenen vervingen het feest dat in de Lente  bij de oude Romeinen ter ere van Ostara of Eostra, godin van licht en leven, gevierd werd door Paschen.


Het woord paschen  is afgeleid van pascha  dat doorgang betekent.
In het Duits is het  Ostern; in het Engels Easter. Beide benamingen verwijzen nog naar Ostara.

Prentkaart "Vrolijk Paasfeest". Verz. H.F.E.VERMEIR

Op deze prentkaart zien we twee kuikentjes, een gebroken eierschelp en een rank van bloemen die het in de paasperiode doen. De kaart werd verzonden door Eddy en Ritta aan L. De ..uijck , Willy Staeslei 70 , Mariaburg (post Essen),   03.04.1953. Een gebruik dat enigszins verloren ging.

Hier zijn we heel dicht gekomen bij het ei, het paasei.

Paaseieren rapen.Foto: H.F.E. VERMEIR

 Hier zijn de paaseieren reeds geraapt.
Op  zaterdagmorgen hoorde ik het gekraai van kinderen in de tuin... paaseieren  rapen.



"Het ei als drager van nieuw leven, waaruit een nieuw wezen zal groeien. Omdat witte eieren zo gewoon, zo alledaags zijn, gaf men meer dan tienduizend jaar geleden die eieren omstreeks Pasen een kleurtje.
Bruin als symbool van de aarde,
Groen stelt de gewassen voor op de akkers,
enz. ...
En omdat het toch feest was, en er dingen in overvloed waren, mocht met die eieren gegooid worden. Het meest geliefde spelletje bestond er in een hardgekookt ei zo ver mogelijk weg te gooien,. om het vervolgens met een ander ei proberen te raken, aan te tikken. Een tikken-ei. In Frankrijk maakte men er een nationale sport van, pétanque." Fik Seymus.


En dan is er nog de paashaas.

 

 Vroegere goden werden veelal afgebeeld met een totemdier, een geleide-dier.
 Wel het geleide-dier van Ostara was de haas. (zie boven)

Pasen wordt ook in onze tijd nog altijd gestalte gegeven door de Katholieke kerk.
Op Paasdag om 10u30 gingen  Mgr. Lemmens , de nieuwe bisschop en Kardinaal Danneels voor in de pontificale viering voor een volle Sint-Romboutskathedraal.De viering werd opgeluisterd door het koor "Musica Nova" o.l.v. Paul Dinneweth, aan het orgel Peter Pieters en cantor was Johan Van Bouwelen. De bisschop sprenkelde de gelovigen na de geloofsbelijdenis en deelde op het einde van de viering ... paaseieren uit aan kinderen, nonnetjes en gelovigen.
 De gelovigen in de kerk waren duidelijk van multiculturele oorsprong en een goede mix van kinderen, jongeren, midden-groepen en senioren.
Op het einde van de dienst onderhield de bisschop zich persoonlijk met vele aanwezigen.

Een kerk die met veel veerkracht uit de beproevingen is gekomen heeft nog een mooie toekomst...

 Referentie:

Sie VAN EECKHOUT, "Het paasei van Columbus voor en na en tijdens Heidens ...", in: Humo, andere refenties verloren gegaan.
André VER ELST, Folkoristische Tijdspiegel voor België, s.d.
Alfons ULENS, De Tijd in de folkore, Brecht, 1931.