Rozendaalweg

Rozendaalweg
ECHELPOELHOEVE, Rozendaalweg: landelijk / mooi / historisch, foto: H. Vermeir

zaterdag 25 februari 2012

aftelrijmpjes LIED DER TIEN of TWAALF GETALLEN nieuwjaarswens

Enkele dagen geleden bladerde ik in een oud boekje uit 1942
en mijn oog viel daar op

HET LIED DER TWAALF GETALLEN

Een tellied,  in vroegere tijden door kinderen en moeders gezongen.
Het is gekenmerkt door de typische kinderrijmen.
Het werd opgetekend in Wuustwezel.
Toen konden de kinderen nog zingen ...
Zitten ze nu niet een beetje teveel voor allerlei digitale toestanden?


HET LIED DER TWAALF GETALLEN

Twaalf apostelen,
Elf duizend maagdekens,
Tien geboden,
Negen orden engelen,
Acht zaligheden,
Zeven sacramenten,
Zes kannen water veranderen in wijn,
Vijf wonden Christenen,
Vier evangelisten,
Drie personen,
Twee tafelen Mozes,
Eén Kindje Jezus in het openbaar.
Komt vrienden laat ons vrolijk zijn
Met zalig Nieuwjaar.


Hier eindigt het als nieuwjaarslied.
Dit leek mij een nogal arme versie.
En het bleek dat er nog aantal varianten zijn.
Zo vertelde mijn vrouw José Tonnoeyr, zij is een Mechelse,  toen ze 50 jaar geleden met de kinderen van de CM (Christelijke Mutualiteit) op stap waren in Zwitserland zongen ze ook  iets gelijkaardigs . Zij wist het nog te noteren. (27.02.2012)
Het lied werd ook bij jeugdverenigingen : Scouts, Chiro e.a. als cadanslied bij het marcheren, wandelen ... gebruikt.
Ook mijn kleinkinderen (max. 19 jaar) kennen het nog.
We kunnen het een STAPLIED noemen dat een religieuze context heeft, maar dit laatste speelde geen rol bij de zangers, maar wel de 'lol' die men had bij het zingen..


HET LIED DER TIEN GETALLEN

Een, een, een is ...
ene God alleen, ene zaligmaker en anders geen.
Twee, twee, twee is ...
twee stenen tafelen als gebakken wafelen.
Drie, drie, drie is ...
drie patriarchen: Abraham, Isaac en Jacobus.
Vier, vier, vier is ...
vier evangelisten, die de waarheid wisten.
Vijf, vijf, vijf is ...
vijf dwaze maagden, die den hemel vaagden.
Zes, zes, zes is ..
zes kruiken wijn, die op de bruiloft te Kanaän zijn.
Zeven, zeven, zeven is ...
zeven sacramenten, zonder complimenten.
Acht, acht, acht is ...
acht zaligheden voor ons hier beneden.
Negen, negen,negen is ...
negen koren der engelen die aan de hemel bengelen.
Tien, tien, tien is ...
tien geboden des Heren, die wij moeten eren.


Feitelijk is de tweede tekst veel rijker dan de eerste.
Dergelijke liedjes werden in heel het Vlaamse land teruggevonden.
Een tellied werd veelal opgaand en neergaand gezongen. 

Gemeenschappelijke elementen:
de maagden, maar het zijn er uit verschillende contexten;
de tien geboden of de stenen tafelen;
de engelen;
de acht zaligheden;
de zeven sacramenten;
zes kannen of zes kruiken; ( het gaat over de bruiloft van Kanaän)
de vier evangelisten;

We tellen in het eerste lied duizend maagden, dan gaat het over de Heilige Ursula;
 in het tweede lied gaat het over de vijf dwaze maagden en de vijf wijze maagden.

Er zijn ook  prachtige verzen:
twee stenen tafelen   ... als gebakken wafelen
zeven sacramenten  ... zonder complimenten(1).



Ik vond daarover een prachtige gravure:

Crispijn van de Passe I,  De vijf dwaze maagden in de duisternis, uit de serie: "De Parabel van de vijf wijze en de vijf dwaze maagden", grafiek, Museum Boijmans Van Beuningen, Amsterdam, 1604.


De vijf wijze en de vijf dwaze maagden met hun olielampen. De dwaze meisjes hadden wel hun lampen gepakt, maar geen extra olie. Terwijl de wijze meisjes ook olie in kruiken bij zich hadden (Mat. 25). Christus kijkt op hen neer vanuit de hemel. De voorstelling heeft een onderkast  in het Latijn. Prent uit een serie met gelijkenissen van Christus.
In de voorstelling dansen  de maagden, wat in de Christelijke sfeer een verwijzing was naar hun dwaasheid.


Referenties:

 complimenten: Op 1 maart is het complementendag, zo bleek het uit een folder van de post.(1)

K.C. PEETERS, Het Volksche Kerstlied in Vlaanderen, de Nederlandsche Boekhandel, Antwerpen, 1942, p.74.
J. VAN VLOTEN, Baker- en kinderrijmen, 1894.

http://www.geheugenvannederland.nl/?/nl/items/BVB01:L199047PK 
http://www.statenvertaling.net/kunst/iconclass/73C/102 

Geen opmerkingen:

Een reactie posten