Oud-hertogdom Brabant kent "revival" dankzij Heemkunde Gouw Antwerpen en Heemkunde Vlaams-Brabant

Niet alleen de economie maar ook emoties bepalen de geschiedenis. Johan HUIZINGA

HET WAPEN

Uit: Hertog Brabant in kaart en prent, Lannoo/ Tielt en Fibula-Van Dishoeck/Bussum, 1983, p.7.


 KAARTENMATERIAAL

Hertogdom Brabant,  detail uit de Leo Belgicus, Visscher,   Amsterdam, 1650.
 Overgenomen van de affiche van de tentoonstelling: "Eenheid op papier , de Nederlanden in kaart van Keizer Karel tot Willem I", Leuven, 1994. Uitgev. Jan Roegiers, MGR Ladeuzeplein 21, Leuven.

Om een betere zicht te hebben in bovenstaande kaart een kaart in zwart/wit maar met de situatie in de 14de en begin 15de eeuw.

De kaart gevoegd bij:
"Een groot aantal steden van Brabant en Limburg sluiten een verdrag waarbij ze zich verbinden na de dood van hertog Jan III onder een zelfde vorst verenigd te blijven."  8 maart 1355 .
Origineel op perkament, voorzien van talrijke stadszegels, uithangende op dubbele perkamenten staarten. H. 230 mm, B. 500 mm.
A.R.A. Brussel, Schepenbanken, arr. Leuven, nr. 3875 tot de tweede. Oorkonden van Zoutleeuw, nr.42.(1) (p.109)


HERTOGEN

De STAMBOOM gevoegd bij:
"Jan II hertog van Brabant, verleent Hendrik van Meldert een aantal privileges voor de dorpen Meerhout en vorst in de Kempen."  9 april 1304.
Afschrift in een cartularium.
A.R.A. Brussel, Rekenkamer, nr. 1, folio 107 r.(1) (p.33)


De opvolging van Jan III zien we op de stamboom moeilijk verlopen. Drie mogelijke personen zijn voor 1355 reeds overleden. Het document van 1355 is te situeren heel dicht bij het overlijden van Jan III. Uiteindelijk wordt hij opgevolgd door Johanna, die nog datzelfde jaar Wenceslas I aantrekt om haar belangen, "als zwakke vrouw" veilig te stellen.


SAMENWERKING BINNEN HET OUDE HERTOGDOM BRABANT

Wanneer we de huidige toestand bekijken is dat hertogdom opgedeeld in:
Noord-Brabant, Nederland sedert 1648,
Antwerpen provincie, in België,
en Brabant provincie, Vlaams en Waals, in België.

Op 9 maart 2012 in het Gemeentehuis van Baarle-Hertog, in de namiddag was er een overleg met:

Heemkunde Gouw Antwerpen
Heemkunde Provincie Vlaams-Brabant
Brabants Heem
Erfgoed Brabant
Leerstoel Arnout-Jan Bijsterveld
Heemkundekring Baarle-Nassau/Hertog
Heemkundekring Bergen-op-Zoom

De laatste jaren groeide de nood om tot samenwerking te komen over de grenzen heen, binnen een Brabantse context.

Er ontstond onvrede over de bemoeizucht en de regulering van de hogere overheden die zwaaiden met geld om de verenigingen te gebruiken voor een van boven opgelegd circuit zonder echte inspraak van de vrijwilligers. We wensen terug van aan de basis te werken en ideeën van onderuit en in samenspraak zich te laten ontwikkelen door eerst te zoeken naar domeinen waarop over de grenzen kan worden samengewerkt.


Twee projecten die werden opgestart:

"De Grote Oorlog" , gezien langs beide zijden van de grens.
"1648: de scheiding", de impact, de gevolgen, de situatie nu en de toekomst voor de Brabantse regio.
Dit laatste zal tot ontwikkeling gebracht worden in een colloquium in het najaar.
Er werd een werkgroep opgestart met twee vertegenwoordigers uit elk land, dus vier.

 Een beeld van de vergadering in de zaal waar de grens tussen België en Nederland in een lichtband in de vloer door de zaal loopt. Foto: H.F.E. VERMEIR



Referenties:


Raf de Keyser, Willy Dupon e.a., Politieke Machtsverhoudingen in de vorstendommen Brabant, Loon en Vlaanderen (10de - 14de eeuw), Algemeen Rijksarchief, 1000 Brussel, 1988.

Dieter R. Duncker, Helmut Weis, Hertogdom Brabant in kaart en prent zijn vier kwartieren Leuven - Brussel - Antwerpen -''s-Hertogenbosch, Lannoo/ Tielt en Fibula-Van Dishoeck/Bussum, 1983.(1)

Karel van den Bossche, "Globalisatie naar Heemkunde maat, Nauwere heemkundige samenwerking in het oude Brabant: een wensdroom?", in: Gouwtijdschrift, Heemkunde Gouw Antwerpen, nr. 3, jg. 48, 2011, p.1.