VRIJE TRIBUNE
.jpg) |
| Marillier, La fable et la Vérité.(1) |
De tekst onder de prent:
La fable de la Vérité
La morale a besoin, pour être bien reçue,
Du masque de la fable et du charme de vers;
La vérité plaît moins quand elle est toute nue,
Et c'est la seule vierge en ce vaste univers
Qu'on aime à voir un peu vêtue."(1)
De moraal moet goed ontvangen worden,
door het fabelmasker en de aantrekkelijkheid van de verzen;
De waarheid is minder aangenaam wanneer ze naakt is,
en het is de enige maagd op deze immense wereld,
die men liever een beetje gekleed ziet...
DE VERDOMMING
De cultuur is georganiseerd rond trots en schaamte, met vleierij als instrument, d.w.z.: de leugen.
Wij moedigen de vermomming aan. Via het veinzen krijgt de trots vrije baan. Als de trots geen uitlaat krijgt, dan ontaardt zij in wreedheid en afgunst.
Fatsoen vervangt de natuurlijke aanstootgevende symptomen van trots door culturele tekens als hygiëne, kleding, meubelen, gebouwen, eretitels, kortom alles wat achting oplevert zonder aanstoot te geven.
Wij doen alsof deze vormen van cultuur uit nobele motieven voortkomen, en het fatsoen leert ons dit nimmer te betwisten. Met de jaren gaat de mens ook werkelijk geloven in de deugdzaamheid van zijn beweegredenen, "blind voor de verborgen bron die leven en beweging geeft aan zijn daden".
Als wij maar lang genoeg doen alsof wij fatsoenlijk zijn, ook al is het uit onfatsoenlijke motieven, worden wij gaandeweg vanzelf fatsoenlijk.
DE HYPOCRISIE
Deugden zijn listen om het egoïsme te bevredigen. Onder het mom van fatsoen omzeilen wij de obstakels die de bevrediging van onze eigendunk in de weg staan. De hypocrisie volgt de trots als een schaduw. Het gaat vaak niet eens om bewuste hypocrisie. Ook achter oprecht gevoeld altruïsme schuilt egoïsme. Zelfs de rede wordt ongeweten gestuurd door passies: alle denken is een rationalisering van verlangens. Wij leren egoïsme tenslotte zelfs te beschouwen als iets zondigs. Reden waarom de onthulling dat eigendunk de kern vormt van de samenleving wordt gevoeld als een krenking van de eigendunk. (2)
 |
| La Philosopie découvrant la vérité, allegorie over het sociaal contract.(3) |
De filosofie met het licht van de rede onthult dat het sociaal contract aan de cultuur ten grondslag ligt. Wie goed kijkt, ziet dat de Waarheid op haar beurt iets verhult. Onder haar rechter voet brengt ze de Domheid (een masker met een blinddoek en ezelsoren) tot zwijgen die de werkelijke grondslag is van onze cultuur. Rechts boven zien we Rousseau monkelend toekijken.
Links de stenen tafel met de elementen van het "contract sociale" in de rechterarm van de Waarheid; in de linkerarm een spiegel, die weggedraaid is. De waarheid is aldus niet vaststelbaar.
Jean-Jacques Rousseau( 1712 - 1778), auteur van het bovenstaande essay. Hier zien we als datum 1762.
De inhoud bepaalde mee de grondwet van de Franse Republiek.
Enkele uitspraken:
Uit Boek I, de openingszin
De mens wordt vrij geboren, maar hij ligt overal in ketenen.
Uit boek II, hoofdstuk 5:
Wie zijn leven wil behouden op kosten van anderen, moet het ook voor hen geven wanneer dat nodig is.
Men heeft niet het recht iemand ter dood te brengen, zelfs niet om een voorbeeld te stellen, tenzij men hem niet zonder gevaar in leven kan laten.
Uit boek II, hoofdstuk 7:
Wie de wetten redigeert, zal of mag dus geen enkel wetgevend recht hebben, en het volk zelf kan zich niet van dit onoverdraagbaar recht ontdoen wanneer het dat zou willen.
Uit boek II, hoofdstuk 9:
...Hieruit blijkt dat er redenen zijn om uit te breiden en redenen om in te krimpen; en het is niet de geringste gave van de staatkundige om tussen beide de verhouding te vinden die het voordeligst is voor het behoud van de staat.(6)
VERWIJZING/
Matthijs van Boxsel, "Over de noodzakelijke domheid van de constitutionele monarchie", Een vorstenspiegel, in: De Witte Raaf,nr. 72, maart-april 1998. (1) p.5; (2) p.1/2;(3) p.5.
(6) http://nl.wikipedia.org/wiki/Het_maatschappelijk_verdrag.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten