Vlaanderen Feest 11.07.2015 : feestrede te MECHELEN van Johan Velghe(priester Daensfonds) *

Johan Velghe,                                                 "vrije tribune"
Priester Daensfonds
Hierboven foto links .


Zijn toespraak:

"Zichzelf overtreffen. Onszelf overtreffen. Daar hebben wij gebrek aan.

Als ik 'wij' zeg, dan bedoel ik, de hele zwik die ons samenleven bepaalt: wijzelf als individu, gezin, familie, werkmilieu, het middenveld, ongetwijfeld voor velen hier aanwezig ook de Vlaamse Beweging, tot de schijnarmworstelende politici toe.

Luctor et emergo. Ik worstel en kom boven. Te vaak blijft het hele maatschappelijk debat beperkt tot 'luctor'. Het 'emergo' wordt niet bereikt, of toch door te weinigen.

Het worstelen blijft steken in het niet willen praten over bedrijfswagens of het afwijzen van een debat à fond over basisinkomen. We durven niet. We durven amper te morren, noch tegen de 'pensée unique' in Vlaanderen, noch tegen de het nakende vrijhandelsverdrag tussen de EU en de VS. We zetten onze zelfvoldane paardenbril van  hardwerkende Vlaming op.  De all-inclusive vakantie wenkt. Wij hebben daar toch wel zeker recht op? Wij... ook de minder fortuinlijken?

Er is nog werk, veel werk, aan de Vlaamse samenleving.

Wanneer ik de vraag krijg een toespraak te houden, dan neem ik me steeds voor om er dagen op voorhand aan te beginnen.

Dat lukt me nooit. Een beetje uit luiheid, toegegeven. Maar vooral omdat het rijpen moet. Rijpen én kristalliseren tot één begrip, liefst tot één woord.

Deze keer zijn het er twee geworden: zichzelf overtreffen, of vrij in het Grieks vertaald: 'Ochi'. Nek uitsteken, verontwaardiging, hoop op een menswaardiger samenleving, tegen de haren instrijken, empathie opbrengen voor zij die het moeilijk hebben, én komen tot de moedige beslissing van vorige nacht. Ochi. Dat was het ook 713 jaar geleden op 11 juli om 5 uur 's ochtens.

 De dringende nood aan vooruitgang voor iedereen. Te schaars aanwezig in het publieke debat,  in de discours van de Vlaamse noch federale regering. De mond vol over groei, maar wordt er groei voor echt iedereen bedoeld? Officiële cijfers geven aan dat ons inkomen het niveau haalt van dat van 2007.

De nood aan een boodschap die aanslaat in het tweede decennium van de 21ste eeuw, die boodschap merk ik evenmin in de verschrompelde Vlaamse Beweging.

Marc Coucke zingt het verkeerde lied. Het is geen Couckenbak voor iedereen. De armoedecijfers dalen niet.

U merkt het. Ik ben streng. Dat moet ook voor een vertegenwoordiger van een erfenisdragende vereniging.  Vereniging die de naam draagt van een groot dissident. Van een man die 'nee' zei tegen een maatschappij stikvol hebzucht, het eigen grote gelijk en een dominante klasse.

De hele aanloop naar het punt dat ik maken wil, doet me bijna vergeten jullie te begroeten. Dat doe ik met deze:

Dear citizens of Brussels North.

Of nog: Beste randstadbewoners van de Hoofstedelijke Gemeenschap van Brussel.

Klinkt dat toekomstgericht? Of nog, beste betalers van troebele en vooral eeuwig durende transfers.

Ik houd het liever bij Fiere Brabanders, beste Mechelaars.

Een affiche uit 1981 van een tentoonstelling van "De Daensistische Beweging" in de St.-Pietersabdij te Gent. Uit het documentair archief van Harry F.E. Vermeir

Wij overtreffen onszelf niet wanneer we genieten van een ogenschijnlijke, maar vooral kunstmatige communautaire luwte. De aloude olievlek is actiever dan ooit met het nationaal-Anderlecht-voetbalstadion op de Grimbergse en Wemmelse parking C.

De zogezegd uitdovende taalfaciliteiten van 1963 in de Vlaamse rand zijn vijftig jaar later met de zesde staatshervorming uitgemond in een prelude tot impalming door het Brussels Hoofstedelijk Gewest.

 Je zal maar best geen Vlaming zijn wanneer je in het weekeinde in dat gewest op hulpdiensten beroep moet doen.

 De toepassing van de taalwetgeving in de Brusselse administraties blijft dode letter.

De tactiek is zo oud als de straat. Het resultaat is voorspelbaar: de aloude olievlek deint steeds verder uit. De verfransingsstrategie,  super actueel, vindt nog nauwelijks weerklank in Vlaanderen. Niet bij de politici die de communautaire diepvries hanteren, niet in de media,  en zelfs marginaal in de Vlaamse Beweging. Waar is de tijd van de vinnige Vlaamse cultuurfondsen, KWB's en zoveel andere Vlaamse verenigingen?

De zesde staatshervorming heeft ons een factuur toegeschoven van 755 miljoen euro, bovenop de 400 miljoen euro in uitvoering van de bijzondere financieringswet. We zeuren over de besparingen van de Vlaamse regering - ik sta hierbij op de eerste rij omdat ik vind dat de besparingscriteria anders kunnen en moeten -, maar vergeten graag de oorzaak van de noodzakelijke besparingen.

In dat hele debat, aan welke kant van de tafel ook, overtreffen we onszelf niet. De annulatie van onze all inclusive-vakantie naar Tunesië baart ons meer zorgen.

Dames en heren. U vergist zich schromelijk wanneer u mij als een pessimist, een doemdenker aanwijst.

Ja, ik hou niet van het opschrift '11 juli Vlaamse feestdag'. Ik hoef vandaag niet zonodig barbecuegeuren in mijn kleren te laten intrekken, cava te drinken, worsten te verorberen en obligaat te zingen over weiden die al decennialang niet langer groen-wiegende zeeën zijn.

Ja, ik hou wel van 11 juli als reflexiedag.  Tot mijn vreugde merkte ik de afgelopen dagen vele columns en bijdragen op websteks, zoals deze van Doorbraak en de website '11 juli, dag van de democratie'. Columns  met een gedegen invulling van de betekenis van 11 juli. Betekenis die sterker is en moet zijn dan de kreet 'eerst onafhankelijkheid en dan zien we wel verder'.

Ons zelfbeschikkingsrecht,  moet je verdienen door een sterk samenlevingsmodel voorop te zetten.  Die warme, rechtvaardige Vlaamse samenleving is meetbaar aan de hoge zorggraad en de intense ijver voor de kwetstbaarsten, de zwaksten in onze samenleving. Nee, aan plannen hebben we geen gebrek. De resultaten pieken veel minder.

Vandaag en morgen zijn zoveel sterker te beleven wanneer je over de kennis van gisteren beschikt. Herdenken is geen verloren tijd.

Uit wat in 1302 op de Kortrijkse Groeningekouter gebeurde vallen voor vandaag en morgen lessen te trekken.

Zichzelf overtreffen. Dat is wat gebeurde op de Groeningekouter. Het mogelijk maken van het onmogelijk geachte.

Geen 'bookmaker' zou geld ingezet hebben op de slaagkansen van het voetvolkleger tegen het best uitgeruste ridderleger van het toenmalige Europa. En toch gebeurde het onmogelijk geachte.

De razernij omwille van de koninklijke Franse dwangmaatregelen, de goudfraude die Filips de Schone pleegde en daardoor de Vlaamse handel verarmde, de slaverij van het feodalisme en de miskenning van menselijke waardigheid,... dit alles wekte razernij op, die zo groot werd dat de schrik voor de zekere dood overwonnen werd.

Nooit is iets een verloren zaak. Mensen hebben recht op geluk en vrijheid. Overheden hebben slechts legimiteit wanneer ze de belangen van de inwoners dienen. Niet deze van de  happy few. Dat is de betekenis van 1302, van het herdenken van de Guldensporenslag.

Ik heb het over Vlaanderen, maar evenzeer over het fiere, het zichzelf overtreffende 'Ochi' van de Grieken.

Over het 'Yes' van de Schotten dat een tweetrapsraket leek na de nederlaag in het referendum en de ongeziene overwinning (56 op 59 zetels) tijdens de recente verkiezingen in Groot-Brittanië.

Ik heb het over het aanhoudende 'Si' in Catalonië.

Ik heb het over de Koerden in hun strijd tegen de Assad-staat én IS.

Ik heb het over het rechtkrabbelen van de Palestijnen in het platgebombardeerde Gaza.

Ik heb het over holibi-rechten, over de wel degelijk noodzakelijke attentheid voor latent racisme, ik heb het over vrouwenrechten. Ook nog bij ons, denk maar aan de loonverschillen.

Nooit mag zelfbeschikking, als mens, als samenleving, en het recht op volkssoevereiniteit een verloren zaak zijn.

Als Vlaanderen aanspraak wil maken op soevereiniteit, dan moet het een tandje bijsteken. Wat zeg ik? Een mondvol tanden.

Vandaag en morgen zijn de uitdagingen voor Vlaanderen groot:

- de vastgenestelde structurele armoede,

- de integratie van vele nieuwe Vlamingen,

- de verstikkende mobiliteit,

- diplomaloze jongeren,

- vijftigplussers zonder werk,

- de aanpak, of liever het uitblijven, van een erfenis aan milieuproblemen

   en de klimaatopwarming.

Het lijkt wel of het onmogelijk geachte van het slagveld van 1302 weer mogelijk moet gemaakt worden. Gelukkig hoeven hiervoor elkaar de kop niet meer in te klieven. IS doet al overuren.

Rechtvaardigheid, gelijkwaardigheid, solidariteit, armoedebestrijding en complexloos onze identiteit beleven in taal, cultuur, samenlevingsnormen en -waarden, dat zijn de vijf krachtlijnen die ik geleerd heb, onthoud en toegepast wil zien. De vijf krachtlijnen van het daensisme.

Vijf actuele krachtlijnen voor Vlaamse samenlevingsopbouw. Ook minister-president Geert Bourgeois wees gisteravond aan de Maagd van Vlaanderen, het 1302-monument op de Kortrijkse Groeningekouter, de nood aan meer samenhang aan.

Vijf krachtlijnen om het onmogelijk geachte mogelijk te maken. Vijf krachtlijnen om het debat verder te laten reiken dan  de installatie van geslachtsneutrale toiletten.

Dames en heren, fiere Mechelaars,

Kankeren helpt ons niet vooruit. Onverschilligheid evenmin.

Genuanceerd denken, deelnemen aan het debat, en een kritische kijk, vormen de proloog.

Activist worden en zijn in uw eigen directe omgeving. Geëngageerdheid. Opbouw van een samenleving van onderuit, met vijf krachtlijnen als credo. Activist worden én zijn, voorkomt het theater van de tragedie.

En terwijl het koor de catharsis voorzingt, groeit de hoop op een betere toekomst .

Zonder hoop, geen samenleving.

Zonder activisme, zonder hoop, zonder krachtlijnen, zonder lessen te trekken uit onze geschiedenis, zonder het onmogelijk geachte mogelijk te maken, zal Vlaanderen nooit soeverein zijn.

Wij verdienen slechts wat wij er zelf van maken. Wacht niet op anderen, kijk niet (uitsluitend) naar de lichtbak van de partijpolitiek.  

Redt u zelven, hielden de daensistische coöperatieven van weleer voor.

Redt u zelven, niet in egoïsche zin, ieder voor zich.

Redt u zelven, in solidaire zin. Wij, jij en ik samen - welke onze voornaam ook is -  maken de Vlaamse samenleving.

Dan pas zal de vraag niet langer dienen gesteld te worden. De vraag die minister-president Geert Bourgeois gisteravond tijdens zijn toespraak op  op een groot spandoek las:

Wanneer klauwt Vlaanderen sociaal? Wanneer klauwt Vlaanderen tegen armoede?

Laat ons die vragen overbodig maken. Wij allen, de politici in het bijzonder, met de grootste efficiëntie en al even grote snelheid. Het moet meer zijn dan de zoveelste plannenmakerij.

Ochi aan achterstelling, uitsluiting, verlies aan menselijkheid en ja ook verlies aan pure financiën: bijna 12 procent mensen in armoede kosten meer aan gezondheidszorg, werkloosheid en steunmaatregelen.

Dames en heren,

Het is de aard van het beestje dat ik tegen de haren instrijk. Zelf heb ik daar niet te veel last van.

Allemaal niet erg, zolang u maar 11 juli niet herleid tot de keuze van andalouse of looksaus bij uw barbecueworst. Ik misgun u het feestje niet, maar er is meer.

Er is de grote nood aan zinvol herdenken, opdat we niet meer in de zovele  gemaakte foute keuzes van de Vlaamse Beweging, én partijen, zouden hervallen.

Er is nood aan reflexie én snelle daadkracht.

Er is nood aan 'luctor et emergo'.

Er is nood aan stevig verzet tegen de nooit aflatende verfransingstactieken.

Er is nood aan een visie op de invulling van de Vlaamse samenleving.

Geloof me, er is maar één visie die een leefbare, samenhangende Vlaamse samenleving mogelijk maakt.

Het is deze visie die de vijf krachtlijnen van Daens in één pakket samenbalt:

solidariteit, gelijkwaardigheid, rechtvaardigheid, armoedebestrijding en complexloze identiteitsbeleving. Eén en ondeelbaar."