Rozendaalweg

Rozendaalweg
ECHELPOELHOEVE, Rozendaalweg: landelijk / mooi / historisch, foto: H. Vermeir

donderdag 7 april 2016

Meester van Alkmaar: 7 werken van BARMHARTIGHEID denken we aan de vreemdelingen


IN OPBOUW


Meester van Alkmaar, "De zeven werken van Barmhartigheid", het vijfde luik, Het herbergen van de reizigers, uit de folder van het aartsbisdom Mechelen-Brussel, 2016. # wwwrijksmuseum.nl

Hierboven een detail uit het vijfde luik van dit prachtig geschilderd werk. We zien vijf reizigers/bedevaarders, of mensen die om één of andere reden veroordeeld waren om op bedevaart te gaan naar Scherpenheuvel (bijvoorbeeld), naar Rome, naar Jeruzalem of naar San Compostella.
Zij worden ontvangen door een man en een vrouw. Links achteraan zien we een persoon met een dunne baard, waarschijnlijk Jezus. Maar heeft de meester er zich misschien uitgebeeld?

Logo van de brochure van het Aartsbisdom Mechelen.

 
De Katholieke kerk is tegenwoordig veel menslievender dan de "rechtse" politiek die nu één en ander probeert uit te vlooien op de kap van de middengroepen en de armen en de belastingontduikers alle vrijheid geeft om naar de Kaaimaneilanden of Panama hun geld, dat zij verdiend hebben dank zij die middengroepen, te versassen om toch maar geen belasting te moeten betalen. Het egoïsme viert hoogtij en is één van de zeven hoofdzonden. En daarna schenken ze dan zogenaamd aan een goed doel. Weer een middel om geen belasting te hoeven te betalen.


De Meester van Alkmaar

Werken tussen 1490-1510
De Meester van Alkmaar (werkzaam 16de eeuw) dankt zijn naam aan een door hem vervaardigd veelluik met zeven panelen uit 1504 waarop De zeven werken van barmhartigheid zijn afgebeeld. Deze panelen maakte de schilder waarschijnlijk in opdracht van de gasthuisheren van het Heilige-Geest-Hospitaal in Alkmaar.

Twee memorietafels voor een Haarlemse familie suggereren dat de meester in Haarlem en/of Alkmaar werkzaam was. Hij moet ook inspiratie hebben opgedaan uit het werk van de twee beroemde Haarlemse schilders Jan Mostaert en Geertgen tot Sint Jans, maar werkte alleen op een wat lager kwalitatief niveau.

Het hele paneel: "Herbergen van de reizigers"
De zeven werken:

  1. De hongerigen spijzen
  2. De dorstigen laven
  3. De naakten kleden
  4. De vreemdelingen herbergen
  5. De zieken verzorgen
  6. De gevangenen bezoeken
  7. De doden begraven


Dit hoofdstuk van Mattheüs confronteert de lezer - vanuit het toekomstperspectief van van de Zoon des Mensen - met de kwaliteit van het eigen doen en laten. Het uiteindelijke criterium van de beoordeling bij de komst van de Zoon des Mensen is de vraag of men daadwerkelijk heeft omgezien naar de ander die hulp nodig heeft. In het Mattheüsevangelie worden in dit kader de volgende groepen genoemd: de hongerigen, de dorstigen, de vreemdelingen, de naakten, de zieken, en de gevangenen. De zorg voor de medemens heeft de Meester van Alkmaar in zeven panelen weergegeven. In het middelste paneel zien we onder de Zoon des Mensen bovendien de zorg voor de doden afgebeeld. (Tussen haakjes: het begraven van de doden beschouwde men vanaf de vierde eeuw als het zevende 'werk van barmhartighei. )
Het geheel van de zeven panelen van de Meester van Alkmaar hing vanaf 1504 tot 1918 in de grote kerk van Alkmaar en was bedoeld als een spiegel voor de (rijke) toeschouwer. Het werk van de Meester van Alkmaar behoort nu tot de collectie van het Rijksmuseum in Amsterdam.

Wat ons er ook aan fascineert is de achtergrond, die overduidelijk het decor is van een toenmalige, redelijk welvarende, Hollandse of Vlaamse stad. Dat zie je aan de architectuur en aan de kledij. Nu doet ons dat ouderwets aan, waardoor we het herkennen als een oud schilderij, maar je moet je realiseren dat toen het geschilderd werd dit de afbeelding vormde van de toenmalige maatschappij. Wat we zien is niet een verbeelding van het verleden, maar een actualisering van wat met de zeven werken van barmhartigheid wordt bedoeld.


Verwijzing:



Geen opmerkingen:

Een reactie posten